Üretim ve Üretim Faktörleri

Üretim ve Üretim Faktörleri

Sınırsız olan insan ihtiyaçlarını gidermeye yarayan ürün ve hizmetlerin elde edilmesi için yapılan her türlü faaliyet, üretim olarak adlandırılır. İnsanın ihtiyaçlarını karşılayabilecek ürün ya da hizmetlerin çok azı, doğa ya da içinde bulunulan çevrede hazır halde bulunmaktadır. Bunun dışında, ihtiyaçlarımızı karşılayacak olan ürün ve hizmetlerin çoğunun üretilebilmesi için üretici tarafından bazı kaynakların bir araya getirilmesi gerekir.

Üretim faktörü olarak adlandırılan bu kaynaklar; doğal kaynaklar, iş gücü ve sermaye olmak üzere üç temel unsurdan oluşmaktadır. Ancak bu üç unsurun işlevselliğini gelişen teknoloji ve girişimcilik ruhu ile devam ettirmek söz konusu olduğundan, bu üretim faktörlerine teknoloji ve girişimciyi de eklemek gerekmektedir.

Doğal Kaynaklar

Yer altı ve yer üstü kaynaklarla, doğanın sahip olduğu her türlü unsur, doğal kaynak olarak değerlendirilir. Bir ülkede var olan doğal kaynaklar, o ülkede üretilebilecek ürün ve hizmetler konusunda belirleyici olur. Doğal kaynaklar, bir ülkenin üretim yeteneğini etkileyen ve doğadan sağlanan her türlü şeydir. Hava, su, toprak, bitki örtüsü, hayvanlar ve madenler doğal kaynakları oluşturur. Doğal kaynaklar insanlık tarihi boyunca bazen de çeşitli işlemlerden geçirildikten sonra, insan ihtiyaçlarını karşılamışlardır. Doğal kaynakların üretime katılmaları sonucunda elde ettikleri getiri, rant olarak adlandırılır.

İş Gücü

İş gücü, ürün ya da hizmetlerin üretimini gerçekleştiren fiziksel ya da düşünsel insani çabaları ifade eder. Üretimde yer alan bir işçinin, fiziksel gücünden yararlanılırken, bir yöneticinin, düşünsel gücünden yararlanılır. İş gücü, bir işletme de en alt düzeyde çalışan bir işçiden, en üst düzeyde çalışan yöneticiye kadar tüm çalışanları kapsar. Bir ülkenin iş gücü potansiyelini, o ülkenin nüfusu ve nüfusun sosyoekonomik yapısı belirler. Ülke nüfusunun tümü iş gücünü oluşturmaz. 14-65 yaş grubu aktif nüfus, iş gücü olarak değerlendirilir. Emek, üretime katılması karşılığında ücret geliri elde eder.

Sermaye

Üretimi gerçekleştirebilmek için gerekli olan kaynaklardan bir diğeri, sermayedir. Sermaye kavramı farklı açılardan değişik şekillerde tanımlanabilir. Bir üretim faktörü olarak ekonomik açıdan sermaye; araçlar, makineler, binalar gibi işletmeler tarafından ürün ve hizmet üretiminde kullanılan fiziksel kaynakları ifade eder. Fabrika binaları, bilgisayarlar, taşımacılıkta kullanılan kamyonlar sermaye olarak nitelendirilirler. İşletme yönetimine göre ise sermaye, ürün ve hizmet üretiminde kullanılan maddi olan ve olmayan tüm varlıkları ifade etmektedir. Maddi varlıklar arasında;

• doğal kaynaklar,
• mamul ve yarı mamuller,
• bina,
• makine,
• alacaklar
• ve nakit para sayılabilir.

Maddi olmayan varlılar arasında ise;

• imtiyaz,
• lisans,
• marka,
• patent,
• telif hakları ya da know-how
• ve işletme hakları sayılabilir.

Yeni ekonomide entelektüel sermaye, fiziksel sermayeyi tamamlayıcı bir rol üstlenmektedir. Temelini bilgi, beceri ve deneyimin oluşturduğu entelektüel sermaye, bir işletmenin günümüzdeki ve gelecekteki başarısı üzerinde doğrudan etkiye sahiptir. İş gücünün niteliği; eğitim, iş yerinde verilen eğitim ve iş yerinde kazanılan deneyimler sonucunda artar. Entelektüel sermaye kapsamına;

• bilgi,
• bilgi sistemleri,
• patent,
• telif hakları ve
• lisans anlaşmaları gibi maddi olmayan varlıklar da dahildir.

Teknolojinin giderek geliştiği günümüz işletmecilik dünyasında, entelektüel sermaye giderek daha fazla önem kazanmaktadır.

Girişimci

Üretim faktörlerini bir araya getirerek üretime yönlendiren, işletmeyi kurarak risklere katlanıp, kâr sağlamaya çalışan kişi girişimcidir. Girişimci bir birey, bir işletme ya da kamu kuruluşu olabilir. Bir işletmeyi hayata geçirebilmek için, risk alma istekliliği ile birlikte, yönetsel ve örgütsel becerilere sahip girişimcilere ihtiyaç vardır. Girişimci, tüm diğer üretim faktörlerini harekete geçirici bir özelliğe sahiptir. Girişimci, üretimi gerçekleştirmek üzere, diğer üretim faktörlerini kullanma karşılığında ücret, faiz ve rant ödeyerek kalan parayı getirisi olarak elinde tutar. Girişimcinin getirisi kârdır.

Teknoloji

Ürün ve hizmet üretiminde gerekli olan üretim bilgisi, teknoloji olarak adlandırılır. Teknoloji günümüzde yaşamımızın her alanında olduğu gibi işletmecilikte de önemli bir unsurdur. Üretimde teknik bilginin ve teknolojinin gelişmesi, üretimi artırıcı ve maliyeti azaltıcı bir etki yaratmaktadır. Ancak, teknolojinin sürekli değişen bir unsur olduğu unutulmamalıdır. İşletmelerin yoğun rekabet dünyasında varlıklarını sürdürebilmeleri, değişen teknolojiye uyum sağlamalarıyla mümkün olur. Bir üretim faktörü olarak teknolojiyi, üretim ve ürün teknolojisi olarak iki açıdan ele alabiliriz. Üretim teknolojisinin kapsamına; bilgisayar, makine, donanım, araç ve gereç gibi unsurlar girer. Ürün teknolojisi ise patent, know-how ve marka gibi unsurları kapsar. İşletmelerin üretim yapabilmek için ihtiyaç duydukları teknoloji, işletmeler tarafından transfer edilebilir ya da üretilebilir. Her ne kadar son yıllarda gelişme sağlansa da maalesef ülkemizde genellikle işletmeler, teknolojiyi üretmekten çok transfer etmektedirler.