İşletme Fonksiyonları

İşletme Fonksiyonları

İşletmeler, temel amaçları olan kar sağlama amacını gerçekleştirebilmek ve varlıklarını sürdürebilmek için yönetim, üretim, pazarlama, insan kaynakları, finansman, muhasebe, halkla ilişkiler ve araştırma-geliştirme fonksiyonlarını başarılı ve birbirleriyle uyumlu biçimde yerine getirmelidirler. Öncelikli olarak işletmeler gelir elde etmek için ürün veya hizmet üretmek amacıyla üretim faaliyetini yerine getirirler. Üretilen ürün veya hizmetlerin programlı ve sürekli olarak tüketiciye pazarlanması gerekmektedir. İşletmelerin iki temel fonksiyonu olan üretim ve pazarlama fonksiyonlarını yerine getirebilmeleri için ise kabiliyetli insan gücü ile yeterli finansman işletmeye yönlendirilmelidir. İşletmelerin temel fonksiyonların uyumlu biçimde faaliyet sürdürebilmeleri için işletmelerin başarılı yöneticiler tarafından yönetilmesi önemlidir. Yönetim fonksiyonu verimli ve etkin olduğu sürece işletmeler genel ve özel amaçlarını yerine getirerek süreklilik sağlayabilirler.

Yönetim

Yönetim belirlenmiş işletme hedeflerine ulaşabilmek ve işleri etkin ve verimli yapabilmek amacıyla sınırlı işletme kaynaklarını ve yeterli iş gücünü kullanarak planlı bir biçimde iş görme faaliyetidir. İşletmelerde yönetim fonksiyonu diğer fonksiyonları organize eden üst fonksiyon olarak düşünülebilir. Kimi zaman yönetim genel fonksiyon olarak da gruplandırılabilir. Diğer tüm fonksiyonlar yerine getirilse dahi iyi yönetilemeyen bir işletme başarısız olur. İşletmelerin yönetim faaliyetlerini yerine getirebilmeleri için öncelikli olarak yapılacak bir iş ve iş sonucu ulaşılacak bir amaç gerekmektedir. Yönetim süreci girdilerin çıktılara dönüştüğü ve ürünler ya da kaynaklara birtakım işlemler sonucu değer kazandırılan bir süreçtir.Sürecin ilk aşamasında faaliyetler planlanır. İkinci aşamada planlara uygun örgüt yapısı oluşturulur ve işletme faaliyetleri düzenli bir biçimde yürütür. Sürecin son aşamasında ise iş ile ilgili faaliyetlerin başarısı denetlenir.

Üretim

Üretim, işletmelerde ürün veya hizmetlerin ortaya çıkarılması için yapılan faaliyetlerin tümüne denir. İşletmelerde üretim sonucu elde edilen ürün işletme türüne göre farklılıklar gösterebilir. Hizmet işletmelerinde ortaya çıkan ürün soyut bir nitelik taşırken; sanayi veya tarım işletmelerinde ortaya çıkan ürün somut bir nitelik taşımaktadır. Örneğin, bir bankanın üreteceği ürün tüketiciye yarar sağlayacak şekilde ancak soyut bir nesne iken; bir otomotiv firmasının ürünü tüketicilerin kullanacağı somut bir değer olan otomobildir. İşletmelerde üretim bir dönüşüm süreci olarak düşünülebilir. Bu süreçte ham madde, sermaye ya da emek, fiziksel veya fiziksel olmayan bir ürüne dönüştürülür. Diğer yandan işletmelerde üretim sonucunda bir değer yaratma fonksiyonu yerine getirilmiş olur. Üretim sonucu ürün veya hizmetler tüketiciye fayda sağlarken, işletmeye de kar olarak geri dönerler. İşletmelerdeki üretim süreci sonucunda:

• Birtakım materyallerde şekil değişikliği gerçekleşir.
• Tüketici istediği ürüne istediği zamanda ulaşır.
• Ürün ya da hizmete tüketicinin istediği yerde ulaşması sağlanır.
• Tüketici ürüne sahip olarak yaşadığı memnuniyeti ifade eder.

Pazarlama

İşletmelerin pazarlama faaliyetleri pazara sunduğu ürün veya hizmetlere olan talebi artırmada önemli bir role sahiptir. İşletmeler ne kadar kaliteli ürün veya hizmet üretseler dahi, üretilen ürünler tüketicilerden talep görmediği sürece başarısız olurlar. Bu nedenle işletmeler pazarlama araştırmaları yapmalı ve tüketicilerin istek ve ihtiyaçlarını belirlemeli ve davranışlarını tahmin ederek talebi öngörmelidir. Bunların yanında işletmeler ürünlerinin dağıtımını, tanıtımını, fiyatlandırmasını ve ürün tasarımlarını tüketicilere uygun biçimde düzenlemelidir. Pazarlama, bir satın alma sürecindeki tüketici ihtiyaç ve isteklerini belirleme ve karşılamaya yönelik tüm faaliyetlerdir. Üretilen her ürün veya hizmet tüm tüketiciler tarafından talep görmeyebilir. Bu nedenle işletmeler ürünleri için hedef pazar belirlemeli ve pazarlama faaliyetlerini hedef pazar üzerinde yoğunlaştırmalıdır. Üretilen ürünün hedef pazarın ihtiyaçlarını en uygun şekilde karşılayabilmesi için işletmeler dört temel pazarlama karması ( ürün, dağıtım, fiyatlandırma ve pazarlama iletişimi)'ni planlı ve koordineli bir şekilde yönetmelidir.

İnsan Kaynakları

Organizasyon için en etkili insan gücünü bulmak, geliştirmek ve bunun sürekliliğini sağlamak amacıyla ortaya konan faaliyetler bütününe insan kaynakları yönetimi adı verilir. İşletmeler üretim yapabilmek için insan gücüne gereksinim duyarlar. İnsan gücü işletmenin her fonksiyonunda kullanılması zorunlu olan işletme kaynağı olarak düşünülebilir. İnsan kaynaklarını yönetmede yöneticiler Önemli bir role sahiptirler. Bütün fonksiyonların uyumlu ve başarılı olarak yerine getirilmesi için yöneticilerin insan gücünü motivasyon ve teşvik yöntemlerini de kullanarak planlı bir şekilde harekete geçilmesi gerekir. İşletmelerde kullanılan insan gücü fiziksel olabileceği gibi düşünsel de olabilir. Üretim bölümü için fiziksel beceriler önem kazanırken; pazarlama veya finansman departmanı için zihinsel beceriler önemlidir. Bu nedenle yöneticilerin çalışacak personeli iyi analiz etmesi ve doğru kişiyi doğru yere yönlendirerek iş akışını uyumlu bir biçimde koordine etmesi gerekmektedir.

Finansman

Finansman terim olarak fon sağlama anlamındadır. İşletmeler için kuruluş aşamasında diğer tüm fonksiyonlar yerine getirilse dahi yeterli fon tedarik edilmediği sürece işletme faaliyetleri yerine getirilemez. İşletmelerin iki çeşit finansman kaynağı vardır. Bunlardan ilki işletme sahiplerinden ve hissedarlardan sağlanan öz kaynaklardır. Her işletme kendi amaç ve politikaları doğrultusunda fon sağlamada öz kaynakları veya yabancı kaynakları kullanmayı tercih edebilir. İşletmelerde finansman yönetiminin amacı, fon sağlamanın yanında eldeki fonların etkin ve verimli kullanımını sağlamaktır. Bu nedenle, işletmelerde yatırım kararları verilirken ve işletmeye yabancı veya öz kaynak sağlanırken gelir-gider arasında uyumlu bir dengenin oluşturulması gerekmektedir. İşletmelerde tüm finansal veriler kayıt altında tutulmalıdır. Yasal zorunluluğunun yanı sıra finansal tablolar işletmelere denetimde ve yürütmede kolaylık sağlarlar. Finansal veriler işletmelerin geçmiş yıllardaki mali durumunu gösterirler ve bugünkü verilere bakarak gelecekte işletmenin gidişatını belirlemede yardımcı olurlar.

Muhasebe

İşletme faaliyetleri hakkında parasal bilgilerin rakamsal olarak belirlenmesi, kaydedilmesi, özetlenmesi, değerlendirilmesi ve ilgili paydaşlara aktarılması sürecine muhasebe adı verilir. İşletmeler yasal olarak, finansal faaliyetlerini kayıt altında tutmak zorundadırlar. Elde ettikleri kazanca göre vergi verirler. Çok kâr ettiyse çok, az kâr ettiyse az vergi öder. Zarar ettiyse (doğal olarak) ödemez. İşletmeler kazançlarını, muhasebe kayıtlarını Maliye'ye bildirmek zorundadır. Diğer yandan muhasebe kayıtları işletmenin mali performansını gösteren bir araçtır. Muhasebe ve finansman faaliyetleri birbiriyle benzer gözükmesine rağmen aralarında birtakım farklar bulunmaktadır. Muhasebe faaliyetleri, verilerin kayıt ve analizi olarak; finansman faaliyetleri ise fon bulma ve yatırım kararları olarak birbirlerinden ayrılırlar. Muhasebe, işletme içi ve işletme dışı paydaşlara bilgi sağlarken; finansman ise muhasebe kayıtları doğrultusunda yatırımın nerede yapılacağı ve fonun nereden bulunacağı ile ilgili kararlar almayı kolaylaştırır.

Halkla İlişkiler

Halkla ilişkiler, işletmenin olumlu bir imaja sahip olabilmesi için gerekli tanıtım politikasının saptanması ve bütün paydaşlarla doğru bilgi akışının sağlanması için yürütülen faaliyetlerdir. Halkla ilişkiler faaliyetleriyle işletmenin bütün paydaşlara olan ilişkilerinin pekişmesi istenir. İşletme çevresindeki bütün gruplarla (paydaşlarla), daha sıcak, daha olumlu, daha sağlıklı ilişkiler kurmak ve yürütmek için planlı bir şekilde halkla ilişkiler faaliyetleri yürütülür. Bu faaliyetler kurumsal halkla ilişkiler ve pazarlamaya dönük halkla ilişkiler olarak iki grupta toplanır. Kurumsal halkla ilişkiler, işletmenin hedef kitlelerine dönük çabaları, pazarlamaya dönük halkla ilişkiler ise daha çok satışa dönük yürütülen çabaları içine almaktadır. İşletmelerde halkla ilişkiler faaliyetleri genel olarak duyurum, basın bültenleri ve çeşitli kamu yararına faaliyetler olarak gerçekleştirilir. Halkla ilişkiler çalışmaları sonucu işletmenin işleyişi ve politikaları halka ve kamuoyuna tanıtılır. Bunun yanında halkın ve kamuoyunun işletme hakkındaki tutumu konusunda da işletme bilgi sahibi olur. İşletmelerde halkla ilişkiler faaliyetlerinin etkili bir biçimde yürütülmesi için halkla ilişkiler ile ilgili şu dört temel ilke göz önünde bulundurulmalıdır:

• Karşılıklı yarar ilkesi: İşletme tarafından verilen bilgiler doğrultusunda tüketicilerin ürüne ya da hizmete ilgisi arttırılır.
• Süreklilik ilkesi: Halkla ilişkiler faaliyetleri işletmelerde devamlı olarak sürdürülmelidir.
• Doğruluk ilkesi: Halkı işletmeye yönlendirecek bilgiler kesinlikle doğru olmalıdır.
• Planlılık ilkesi: Halkla ilişkiler çalışmaları belirlenmiş bir plan doğrultusunda yürütülmelidir.

Araştırma ve Geliştirme

Araştırma ve geliştirme faaliyetleri işletmenin büyüme ve gelişmesinde, önemli bir rol oynamaktadır. Günümüzün değişen tüketici davranışları, işletmeler arası rekabet koşulları ve ürün çeşitliliğinin artması işletmelerde yenilik yaratma kararlarını zorunlu kılmıştır. Bu nedenle araştırma ve geliştirme faaliyetleri doğrudan işletme fonksiyonlarının tümünü etkilemektedir. Yeni bir fon bulma yöntemi, yeni bir pazarlama şekli Ar-Ge çoğunlukla yeni bir ürün/hizmet tasarımı için uğraşmaktadır. Doğal olarak bu yeni ürün ve hizmetin nakit akışı doğurabilir nitelikte olması gerekir. Yani yapılan yeniliğin ticari bir yönü olması insanların (müşterilerin) bunu almak için bir bedel ödemeye hazır olması gerekir.